‘Türkiye bir deprem ülkesidir’ tabirini korkunç tecrübelerimizden öğreniyoruz. Ancak öğrendiklerimizi uygulamada birçok eksiğimiz var. 6 Şubat’ta yaşanan büyük deprem felaketinin açtığı yaralar hala kanarken, daha önceki yaralarımızın izleri de sızlamaya devam ediyor. Bu izlerin yaşam deneyimlerine dönüşmesi ve gelecek nesillere ’emanet’ olarak aktarılması için yapabileceğimiz tek şey dini yapılarda yaşamak ve deprem bilinci oluşturmaktır. Kısa vadede ülke olarak dönüşüme ihtiyacımız olduğu konusunda farkındalığımızı artırmak için nasıl finansman sağlayabiliriz ona bir göz atalım.
Deprem gerçekliğini iliklerimize kadar hissettiğimiz bir dönemden geçerken, ülkenin dört bir yanında manevi krizi yaşıyor, insanların nasıl yaşadığına dair en ufak bir fikrimiz olmasa da empati kurmaya çalışıyoruz. bölgede hissediyorum. Üstelik diğer bölgelere kayan kırılma riski özellikle “İstanbul Depremi” başlıklı haberlerle devam ediyor.
Bütün bunlar içinde ikincil travmalar yaşıyor ve kaygının yarattığı ruh hali ile ‘Ne yapabiliriz?’ sorgularız. Marmara Depremi’nin sıkça konuşulduğu bu süreçte herkes evinin güvenli olup olmadığı sorularına yanıt arıyor.
Evini kontrol ettirenlerin karşılaşmaktan korktuğu manzara ise ‘riskli bina’ya dönüşecek. Aslında korku eşiğini aşarak belirsizliğe son veren bu durum, bir yandan da ‘masraf’ anlamına geliyor. 2021 yılının sonundan bu yana alım gücü güneşte dondurma gibi eriyen vatandaş bu masrafı nasıl karşılayacağını düşünüyor.
Kentsel dönüşümdeki riskli binalara kredi veriliyor mu? Ev sahipleri, konutları bitene kadar kiralarken kredilerini nasıl ödeyecek? Bunların hepsi mali yük ve harcama kalemleri olarak karşımıza çıkıyor.
6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 7. maddesinin 6. fıkrasında belirtildiği üzere, kentsel dönüşüm kapsamında konut veya işyerlerinin yenilenmesi için kullanılan kredilere faiz eki verilmektedir.
Riskli görülerek dönüştürülen gayrimenkullerde, bunlardan sadece birinin seçilmesi şartıyla kira yardımı veya faiz alınabilir. Kira yardımı hem ev sahibi hem de kiracı tarafından alınırken, kiracının 2 ay boyunca bir defaya mahsus ödeme hakkı bulunuyor. Konut sahipleri 18 ay boyunca kira yardımı alabilirler.
Evini dönüşümle yeniden yaptırmak isteyen hak sahipleri, riskli olduğu belirlenen binalarda en az 1 yıl veya sınırlı bireysel hak sahipleri ile oturan kiracılar ve belirlenen ev yerine farklı bir ev almak isteyenler riskli bir yapı olarak kentsel dönüşüm kredisinden zarar görebilir.
Kentsel dönüşümde kredi kullanmayı tercih edenlere uygulanan faiz indirimi sadece TL finansmanda ve en fazla 10 yıl konut, 7 yıl iş yeri için kullanılabilmektedir. Ayrıca noter ücreti ve banka sigorta işlem vergisi (BSMV) ödenmez.
Evini dönüşüm yoluyla yeniden yaptırmak isteyen hak sahipleri, riskli olduğu belirlenen binalarda en az 1 yıl oturan kiracılar veya belirlenen konutun yerine farklı bir konut almak isteyen sınırlı hak sahipleri riskli yapı olarak kentsel dönüşüm kredisinden yararlanılabilir.
Kentsel dönüşümde kredi kullanmayı tercih edenlere uygulanan faiz indirimi sadece TL finansmanda ve en fazla 10 yıl konut, 7 yıl iş yeri için kullanılabilmektedir. Ayrıca noter ücreti ve banka sigorta işlem vergisi (BSMV) ödenmez.
Ekim 2022’de yapılan güncelleme ile kentsel dönüşüm kredisinde devlet bazında güçlendirme ve konut imalatı, edinim kredisi faiz oranı 400 baz puandan 600 baz puana (yüzde 4’ten yüzde 6’ya), işyeri üretimi ve satın alma kredileri 300 baz puandan 450 baz puana yükseldi. baz puan (yüzde 3’ten yüzde 4’e).
Bakanlığın taban faiz oranı güçlendirme ve konut kredilerinde aylık 0,50 puan, işyeri kredilerinde ise aylık 0,38 puan olacak. Enerji verimliliği yüksek binalarda ekstra indirimler elde edilebilirken, kredi ödemesinin gecikmesi durumunda bu indirimler geri çekilecek.
Ekim 2022’de yapılan güncelleme ile faiz indirimine esas kredi kullanımı güçlendirme kredisinde 240 bin TL’ye, konut inşaat ve edinim kredilerinde 600 bin TL’ye, konut kredilerinde 250 bin TL’ye çıkarıldı. İş yeri edinme kredisi için.
Birden fazla gayrimenkul sahibi olanlar için bu miktar birim başına 600 bini geçmemek kaydıyla 3 milyon TL’ye kadar çıkabiliyor.
Riskli olduğu tespit edilen gayrimenkulün tahliyesinden sonra 1 yıl içinde yapılan kredi başvurularında bu indirimlerden yararlanılabilir.
Banka, başvuruyu değerlendirdikten sonra kredi sonrası bilgileri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile paylaşarak faiz esasının onaylanmasını ister ve onayın ardından kredi kullandırılır.
